ISSN 2299-
www.komentatoreuropa.pl
Pierwszy transport z deportowanymi Romami dotarł tam 26 lutego 1943 r. z Niemiec. Zigeunerlager istniał przez 17 miesięcy. Istniał do 2 sierpnia 1944 r. W Auschwitz życie straciło ok. 20 tys. spośród 23 tys. uwięzionych w nim Romów i Sinti. Liczba ta nie obejmuje ok. 1,7 tys. deportowanych z Białegostoku, których Niemcy zamordowali w komorach gazowych tuż po przywiezieniu w marcu 1943 r. Romowie i Sinti byli szykanowani w Niemczech praktycznie od początku rządów nazistów. I to czasami te szykany były dotkliwsze, niż w przypadku Żydów. Już w pierwszych latach władzy po przejęciu władzy przez nazistów wprowadzono szereg restrykcji wobec Romów np.: obowiązek rejestracji, poddawania się badaniom rasowym czy później ograniczenie swobody poruszania się. W komentarzu do niemieckich przepisów rasowych, wydanych w Norymberdze we wrześniu 1935 roku, stwierdzono ich rasową obcość, na równi z Żydami, stąd nie mogli uzyskiwać praw obywateli Rzeszy. Niemcy po wybuchu wojny zdecydowali o usunięciu Cyganów z Rzeszy. Wysiedlono ich do gett dla Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Tylko w gettcie łódzkim osadzono ponad 5 tys. Romów niemieckich. Większość z nich w krótkim czasie wymordowano w centrum zagłady Kulmhof.
16 grudnia 1942 roku Heinrich Himmler nakazał deportacje pozostałych Romów do obozu
koncentracyjnego. Rozporządzenie wykonawcze tego rozkazu wydane przez RSHA 29 stycznia
1943 uściśliło, że miejscem deportacji ma być obóz Auschwitz. To właśnie wskutek
tej decyzji, w Auschwitz-
Niemcy wywózki Romów rozpoczęli w lutym 1943 i kontynuowali do lipca 1944. Romowie schwytani i osadzeni przez Niemców pochodzili głównie z terenów Niemiec, Austrii, Protektoratu Czech i Moraw i Polski. Byli też z Francji, Holandii, Jugosławii/Chorwacji, Belgii, Związku Radzieckiego, Litwy i Węgier. Wśród ofiar znaleźli się również Romowie obywatele Norwegii i Hiszpanii.
Na terenie „obozu cygańskiego” założono z polecenia doktora Mengele, tzw. Kindergarten, rodzaj żłobka i przedszkola, w którym przebywały dzieci do lat 6. Znalazły się tam także dzieci, które były obiektem zainteresowań doktora Mengele. Obszarem badań doktora Mengele były osobliwości biologiczne np. różny kolor oczu u jednego osobnika, nazywane heterochromia iridis. Wielu więźniów romskich cierpiących na różnobarwność tęczówki zostało zamordowanych w obozie na polecenie Mengelego. Uzyskane w ten sposób próbki gromadzono w baraku sauny obozowej, które następnie jako zakonserwowane preparaty wysyłano na badania do Instytutu Antropologi, Dziedziczności i Eugeniki w Berlin Dahlem.
Stanowisko głównego lekarza „obozu cygańskiego” Josef Mengele obejmował do momentu likwidacji odcinka. Później został lekarzem obozowym (Lagerartz) całego obozu w Birkenau.
Szacuje się, że w obozie uwięziono około 23 tys. Romów — mężczyzn, kobiet i dzieci. Około 21 tys. zostało zarejestrowanych w obozie. W tej licznie także dzieci, które przyszły tutaj na świat; ich liczbę szacuje się na ponad 370. Grupa około 1 700 polskich Romów została zamordowana w komorze gazowej zaraz po przywiezieniu do obozu, bez uwzględnienia w ewidencji obozowej.
Ze wspomnianej liczby około 23 tys. Romów deportowanych do KL Auschwitz około 21
tys. zmarło lub zostało zamordowanych w komorach gazowych. Zigeunerlager w Birkenau
istniał do 2 sierpnia 1944 roku. Wieczorem tego dnia pozostałych w obozie około 4200-
Ocalone przez więźniów Polaków, zatrudnionych w izbie pisarskiej, tzw. główne księgi cygańska (Hauptbuch) obejmują około 21 tys. nazwisk Romów i Romek osadzonych w obozie. Są one niezwykle cennym źródłem informacji o zagładzie Romów w Auschwitz.
Na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-
Źródło: https://www.auschwitz.org/historia/rozne-
80 lat temu Niemcy utworzyli obóz cygański w Auschwitz II-
HISTORIA