„Pamięć historyczna” niemieckiej koalicji

Poprzednia 1,2,3

W innym rozdziale: „Upamiętnianie i pamięć, dziedzictwo kulturowe, kultura materialna (Baukultur)“ sprawom historycznym poświęcono stosunkowo dużo miejsca. Ważnym elementem polityki historycznej nowej koalicji ma być „pamięć historyczna“. Na trzy wątki tematyczne tej pamięci zwraca się szczególną uwagę. Są to: terror narodowosocjalistyczny, stalinizm i dyktatura SED oraz pozytywne doświadczenia niemieckiej demokracji. Główne działania wspomagające taki kierunek pamięci koncentrują się na pracy ze świadkami wydarzeń, kształceniu politycznym i większym wykorzystaniu autentycznych miejsc pamięci. Wymienia się instytucje, które w przyszłości otrzymają wsparcie rządowe. Są to głównie muzea, ale także towarzystwa czy instytucje związane z oporem i opozycją, jak znane Towarzystwo Roberta Havemanna (archiwum oraz wystawa plenerowa poświęcona „Pokojowej rewolucji 1989 r.“).

Pamięć o ofiarach narodowego-socjalizmu oraz oporu przeciwko reżymowi narodowosocjalistycznemu pozostaje nadal aktualna. W szerszym zakresie chce się włączyć także wymiar europejski. „Systematycznemu ludobójstwu na europejskich Żydach – czytamy w umowie – oraz innych narodach i grupach nadaje się zawsze w niemieckiej kulturze pamięci nadzwyczajne znaczenie“. Konkretnych narodów jednak nie wymieniono. Zapowiedziano zwiększenie środków finansowych na badania dotyczące określenia pochodzenia zrabowanych dzieł sztuki. Widać tu efekt ostatniej dyskusji (i skandalu) w sprawie zbioru malarstwa Gurlitta . Za sprawę wymagającą wyjaśnienia uznano kwestię restytucji dzieł sztuki i dóbr kultury, które zabrano prawowitym właścicielom w Radzieckiej Strefie Okupacyjnej/NRD. Nadal będą prowadzone prace badawcze poświęcone dziejom ministerstw i urzędów federalnych w okresie nazistowskim i pierwszych dziesięcioleciach powojennych w obu państwach niemieckich. Koalicjanci zauważyli, że poziom wiedzy młodzieży o dyktaturach w Niemczech w XX wieku jest nadal niewystarczający. Chcą znaleźć środki dla lepszego przekazu takiej wiedzy. W tym celu planują wzmocnić kształcenie szkolne i polityczne. Dużą uwagę przywiązują do wykorzystania autentycznych miejsc pamięci. Nie wymieniono realizacji projektu podręcznika polsko-niemieckiego jako bądź co bądź ważnego instrumentu poszerzania wiedzy uczniów, uwrażliwiania ich na doświadczenie historyczne innych narodów.

Ważną częścią polityki historycznej jest obchodzenie rocznic. Koalicja również planuje w następnych latach szczególnie obchodzić niektóre z nich, m.in.: 100 rocznicę wybuchu I wojny światowej, 25 rocznicę upadku muru berlińskiego, 70. rocznicę zakończenia II wojny światowej i 80 rocznicę tzw. „ustaw norymberskich“. Wspieraniu pamięci europejskiej poświęcono jeden akapit. Mowa jest w nim o „zrozumieniu dla wspólnej europejskiej historii” i pozytywnym stosunku do projektu „ “. Instytucją predystynowaną do działań wspomagających „pamięć i upamiętnienie w duchu europejskiego pojednania i demokracji“ ma być „Europejska Sieć Pamięć i Solidarność “ i inne europejskie organizacje.

Nie zapomniano o roli i znaczeniu dziedzictwa Niemców w Europie Wschodniej (zgodnie z paragrafem 96 Ustawy o wypędzonych, BVFG). Zapowiedziano aktualizację dokumentu „Koncepcja 2000 “ i realizację koncepcji Fundacji „Ucieczka, wypędzenie, pojednanie“ . W tym ostatnim przypadku chodzi o otwarcie w 2016 r. wystawy poświęconej wypędzeniu Niemców i przymusowym migracjom w XX wieku. Problem historycznego opracowania przymusowych migracji, ucieczki i wypędzenia jest postrzegany jako wspólne zagadnienie. „Podkreślamy naszą łączność z mniejszościami niemieckimi w Europie Środkowej- i Wschodniej – czytamy w dokumencie – jak również z żyjącymi zagranicą Niemcami“.

Stosunkowo dużo miejsca poświęcono sprawom dziedzictwa materialnego. Z punktu widzenia polskiego ważna jest deklaracja, że wyjaśnienia będzie wymagać sprawa przechowywanych w Polsce zabytków kultury niemieckiej, które znalazły się na terenie państwa polskiego po 1945 r. „W czasie II wojny światowej przewieziono do Rosji i innych krajów liczne dobra kultury z Niemiec jako ‚łup wojenny‘ (Beutekunst), przede wszystkim do Europy Środkowo-Wschodniej. Ich sprowadzenie jest i pozostaje najważniejszym celem rządu federalnego“.

W 2019 roku zaplanowano obchody powstania szkoły projektowania Bauhausu, jednego z ciekawszych nurtów architektury i sztuki użytkowej pierwszej połowy XX wieku. Natomiast rok później uroczyście będzie się obchodzić 250 rocznicę urodzin Ludwiga van Beethovena. W dokumencie mówi się wręcz, że jest to „zadaniem narodowym“. Dla historyków ważna jest informacja, że wkrótce ma dojść do nowelizacji ustawy o archiwach federalnych. Ma ona na celu usprawnienie korzystania z zasobów.

W rozdziale „Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa“ koalicjanci uzgodnili potrzebę pogłębienia partnerstwa z Polską i dalszego rozwoju dobrosąsiedzkich relacji. Istnieje zgoda na rozszerzenie możliwości pracy Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży oraz „danie długoletniej perspektywy” miejscom spotkań młodzieży w Krzyżowej i Oświęcimiu. Co ciekawe, zakłada się poświęcenie większej uwagi współpracy niemiecko-francusko-polskiej w ramach Trójkąta Weimarskiego.

Poprzednia 1,2,3

Źródło tekst i foto :http://krzysztofruchniewicz.eu/pamiec-historyczna-niemieckiej-koalicji/