„Pamięć historyczna” niemieckiej koalicji

www.komentatoreuropa.pl

POLITYKA Komentator. Europa-Niemcy-Polska

strona główna działy kontakt

reklama

Str. 1,2,3

„Pamięć historyczna” niemieckiej koalicji

Krzysztof Ruchniewicz

/18.12.2013/ Za kilka dni zostanie zaprzysiężony nowy rząd RFN. Minęło wiele tygodni od wyborów nad Sprewą i Renem, rozmowy zwycięskiej CDU/CSU z potencjalnym koalicjantem przedłużały się. Wreszcie w ostatnią sobotę członkowie SPD dali swemu kierownictwu zielone światło , przez następne lata Niemcami będzie rządzić Wielka Koalicja złożona z „czarnych” i „czerwonych” (tradycyjne kolory konserwatystów i lewicy). W efekcie wielodniowych negocjacji wypracowano prawie 200 stronicowy dokument , precyzujący umowę koalicyjną. W ostatnich dniach wielokrotnie pisano już o poszczególnych punktach tej umowy, również u nas pojawiły się pierwsze opinie na ten temat . Jednak mało uwagi poświęcono sprawom historycznym poruszonym w tym dokumencie, a są one ważne i godne wyartykułowania i oceny. Za wyjątkiem deklaracji wsparcia dla Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży i miejsc spotkań dla młodzieży w Krzyżowej i Oświęcimiu, uważane za prestiżowe projekty w relacjach polsko-niemieckich, jak choćby podręcznik polsko-niemiecki, wsparcie dla instytucji naukowych i kulturalnych, współpracy transgranicznej nie znalazły miejsca w tym dokumencie. Natomiast ponownie pojawiła się sprawa dnia pamięci dla uciekinierów i wypędzonych. Bardzo jestem ciekaw, jak w tej sytuacji zareaguje nowy minister spraw zagranicznych, Frank-Walter Steinmeier , pomysłodawca (wraz z min. Radkiem Sikorskim) podręcznika polsko-niemieckiego i zwolennik ograniczenia wpływu wypędzonych na życie polityczne Niemiec, a zwłaszcza na symboliczny wymiar niemieckiej kultury pamięci.

Z umowy koalicyjnej wybrałem trzy fragmenty, które bezpośrednio odnoszą się do historii i polityki historycznej nowego rządu. Jednak przed omówieniem głównych założeń, wypada zdefiniować pojęcie polityka historyczna. Zajmowało ono i zajmuje wielu, nie tylko polityków, czy historyków. Posłużę się definicją, którą zaproponował przed kilku laty filozof i politolog Marek Cichocki: „(Polityka historyczna) . Jak zatem nowy rząd niemiecki chce wzmocnić ten dyskurs? Jakie instytucje mają w tym uczestniczyć? Jaki wpływ nowa/stara polityka historyczna Niemiec będzie miała wpływ na relacje polsko-niemieckie?

W rozdziale „Wysiedleńcy, wypędzeni ze stron ojczystych i narodowe mniejszości“ znajdujemy zapowiedź uchwalenia „dnia pamięci“ (Gedenktag) poświęconego „ucieczce i wypędzeniom“. „(…) Trwamy nadal przy pozostawieniu możliwości prawnych na przyjęcie wypędzonych w Niemczech – czytamy w dalszej części zdania – oraz będziemy kontynuować naszą pomoc dla niemieckiej mniejszości w regionach, z których wywodzą się wysiedleńcy„. Wprawdzie nie ma mowy o konkretach, kiedy i w jakiej formie będzie uchwalony dzień, jednak powiązanie go z aktualnymi sprawami daje pewne szanse powodzenia. Dotąd sceptycznie wypowiadano się w tej sprawie i pomysł części posłów konserwatywnych nie spotkał się z poparciem większości, o czym świadczyła odmowa uchwalenia ogólnonardowego „dnia pamięci“. Sprawa Polaków w Niemczech nie została podjęta. Najwidoczniej uznano, że jest to kwestia nieaktualna lub że regulują ją dostatecznie ustalenia tzw. „okrągłego stołu” z 2011 r.