"Biopaliwa – zmiana przepisów unijnych"
Andrzej Grzyb
Poseł do Parlementu Europejskiego
/04.07.2013/ W październiku 2012 roku Komisja Europejska przedstawiła projekt dyrektywy1 zmieniającej dyrektywy o jakości paliw2 oraz o promocji energii odnawialnej3. Celem dyrektywy jest osiągnięcie bardziej zrównoważonej produkcji paliw, w tym biopaliw, gdyż „w miarę rozwoju rynku biopaliw okazało się, że biopaliwa różnią się pomiędzy sobą, jeżeli chodzi o generowane emisje gazów cieplarnianych związane z użytkowaniem gruntów w skali globalnej”4. Chodzi między innymi o skutki użytkowania nowych gruntów pod produkcję rolną, co skutkuje np. wycinką lasów, a w efekcie zwiększeniem emisji gazów cieplarnianych do stopnia porównywalnego z tymi pochodzącymi z paliw kopalnych.
Jak argumentują zwolennicy zmian, „w porządku prawnym brak regulacji zobowiązujących przedsiębiorców wytwarzających biopaliwa do stosowania praktyk zgodnych z kryteriami zrównoważonego rozwoju”5, „przekształcania użytków zielonych czy gruntów odłogowanych prowadzi do utraty cennych przyrodniczo obszarów na rzecz monokultur, w których nie da się przywrócić zniszczonych siedlisk naturalnych”6, a „produkcja bioenergii z celowych upraw energetycznych prowadzi do zaburzeń na rynkach żywnościowych”7. Podkreśla się, że źródła bioenergii powinny konkurować pod względem ceny i jakości w normalnych warunkach rynkowych. W produkcji biopaliw szczególnego znaczenia nabiera uwzględnienie emisji gazów cieplarnianych związanej z pośrednią zmianą użytkowania gruntów (ILUC)8.
Idea biopaliw jako zrównoważonego źródła energii ograniczającego emisje gazów cieplarnianych zakłada, że podczas gdy paliwa kopalne emitują gazy cieplarniane składowane pod ziemią i wyłączone z obiegu atmosferycznego, biopaliwa emitują gazy cieplarniane absorbowane przez rośliny w procesie wegetacji. Stąd, w idealnych warunkach obieg np. dwutlenku węgla powinien się zamknąć, a paliwa powinny być zeroemisyjne. W praktyce oczywiście jest to niemożliwe, choćby ze względu emisje towarzyszące produkcji biopaliw nie mające związku z samym ich spalaniem (np. emisje w rolnictwie). Niemniej jednak pozwalają one na znaczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z paliwami kopalnymi.
Europa, aby osiągnąć cele 20-
Obecne rozwiązania w Unii Europejskiej stawiają cel udziału 10% biokomponentów w paliwach.10 Propozycja KE utrzymuje ten cel, równocześnie jednak ogranicza udział biopaliw pierwszej generacji, czyli wytwarzanych z towarów rolnych, do 5%, pozostałą część nakazując uzupełnić bardziej zaawansowanymi i zrównoważonymi komponentami.
Tak zakreślony cel będzie poniżej celu z roku 2005 co wywoła skutki dla przemysłu
biopaliwowego. W Polsce większość inwestycji sfinansowano z kredytów, stąd pytanie
o prawo przedsiębiorców do przewidywalnych długoterminowych skutków inwestycji w
oparciu o przyjęte prawo UE. Paradoksalnie część inwestycji dofinansowano również
ze środków UE, a jednym ze wymogów otrzymania wsparcia było zapewnienie tzw. żywotności
ekonomicznej przedsięwzięcia -
Warto zaznaczyć, że art.17-
-
-
-
Ponadto postuluje się by biopaliwa II generacji, czyli wytwarzane między innymi z lignocelulozy i odpadów spożywczych, należy liczyć podwójnie co do efektu redukcyjnego, pozostałe liczy się tylko raz.
Nowa propozycja Komisji jeszcze te zasady pogłębia wprowadzając zasadę liczenia podwójnego i poczwórnego dla zaawansowanych biokomponentów do osiągnięcia celu 10% ich zawartości w paliwie. Spowodowane jest to brakiem możliwości technologicznych do osiągnięcia 5% udziału tych biokomponentów. Przemysł paliwowy nie jest do tego przygotowany, o czym zgodnie informują wszystkie zainteresowane strony.
W trakcie toczących się prac w Parlamencie Europejskim wiodącą komisją jest Komisja
Środowiska, jednak proceduralnie równoważny głos będzie miała Komisja Przemysłu,
Badań i Energii. Sprawozdawca z ramienia tej komisji, Hiszpan Alejo Vidal-
Rozwiązanie to należy bardzo poważnie wziąć pod uwagę. Obok projektu opinii Komisji Przemysłu Badań i Energii podobny projekt został przedstawiony przez sprawozdawcę opinii Komisji Rolnictwa. Również sprawozdawczymi z wiodącej Komisji Środowiska stwierdziła, że istnieje duże pole do kompromisu, gdyż, mimo iż z innych pobudek zgadza się z generalnym kierunkiem proponowanym w opinii Komisji Przemysłu, Badań i Energii PE..
Zastanowić się należy również w jaki sposób promować, zgodnie z zasadami WTO, niezależności energetyczną czyli oparcie się na surowcach występujących w Unii Europejskiej. Jedną z możliwości jest stosowanie jako kryterium zrównoważonego rozwoju zasad dobrej kultury rolnej definiowanej przez WPR nie jako dodatkowego punktu, ale jako wypełniającego w pełni te kryteria. W przypadku, gdyby wskaźnik ILUC nie został z projektu wykreślony, należałoby stosować go w pierwszej kolejności wobec upraw które nie spełniają kryteriów WPR lub pochodzących z importu z krajów spoza UE jak np. olej z palmowca czy alkohol z trzciny cukrowej.
Złożyłem również szereg poprawek do wspomnianej opinii nt. projekty dyrektywy zmieniającej dyrektywę o jakości paliw i o promocji energii odnawialnej. Poprawki te są zgodne z polskimi oczekiwaniami i jestem przekonany, że znajdą poparcie w Komisji Przemysłu, Badań i Energii PE.
1COM(2012) 595, 2012/0288 (COD)
298/70/WE
32009/28/WE
4IP/12/1112 Komunikat Prasowy Komisja Europejska
5Błażejewska Kamila, Pozyskiwanie i energetyczne zagospodarowanie biomasy rolniczej, Przegląd Prawa Rolnego nr 1(10) 2012, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2012
6Zalecenie KE z 27.20.2011 Woda – wyzwanie w zmieniającym się świecie, Dz. Urz. UE C317, 29.10.2011, pkt 6 preambuły
7Roszkowski A., Biomasa kontra rolnictwo, Inżynieria rolnicza 2008, nr 10(108) ss.
201-
82012/2295(INI), Opinia Komisji Przemysłu, Badań i Energii PE dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności w sprawie innowacji w służbie zrównoważonego wzrostu: Biogospodarka dla Europy, projekt niepublikowany
9Aleksander, Luis, Agropaliwa – zarys problematyki prawnej, Przegląd Prawa Rolnego nr 1(10) 2012 wyd. Naukowe UAMs.207
10Rozporządzenie 2009/28/WE