Główna Redakcja Archiwum

ISSN 2299-1328

www.komentatoreuropa.pl

(05.01.2022)O tzw. pierwszym stawie w Jelczu-Laskowicach  pisaliśmy niedawno. Na jego temat jest zresztą całkiem sporo informacji. Natomiast wiedza o tzw. drugim stawie jelczańskim jest mniejsza, a na jego temat jest zdecydowanie mniej informacji. Drugi staw jest dziś nie aż tak licznie odwiedzany jak „pierwszy”. Woda na „drugim” stawie jelczańskim przybiera czasami kolor ciemno brązowy. Tego akwenu nikt nie oczyszcza z ton liści, które opadają do niego z porastających brzeg drzew.  Aby dotrzeć w miejsce zbiornika o wielkości ok. 1,5 ha należy przejść leśną drogą w prowadzącą w głąb lasu. Historia powstania jelczańskiego stawu, nazywanego „pierwszym” , jak i tego “drugiego” jest podobna. Również  i „drugi” staw w został wykonany rękami więźniów AL Fünfteichen.

„Drugi” staw jelczański – wykonany rękami więźniów AL Fünfteichen

drugi staw jelczański, historia powstanie Krupp-Behrta Werke, więźniowie AL Fünfteichen

HISTORIA

Historia tego miejsca jest równie ponura, jak stawu „pierwszego”, jak i również akwenu w Miłoszycach. Jak już była o tym mowa powyżej -powstanie stawu „drugiego” jest  ściśle związane z nazistowskimi Niemcami i wykorzystywanymi przez nich do pracy niewolniczej więźniami obozu.  Wszystkie trzy jelczańskie stawy były niegdyś wyrobiskami piasku i żwiru używanymi do wytwarzanie betonu na potrzeby budowy fabryki. Bowiem Krupp budował właśnie w byłym Jeltschu swoją najnowocześniejszą fabrykę w Rzeszy produkującą haubice na potrzeby Wermachtu. Więźniowie AL Fünteichen, filii obozu Gross-Rosen wydobywali stąd piasek i żwir koniecznych do budowanej gigantycznej fabryki. Więźniowie urobek wywozili na na brzeg, po czym był on transportowany w kierunku fabryki. Nie do końca są potwierdzone głosy o istniejących jeszcze po wojnie torach kolejki wąskotorowej biegnących w kierunku stawu pierwszego. Ale jest to bardzo prawdopodobna wersja, bo właśnie tą drogą urobek uzyskany przez więźniów mógłby być najefektywniej transportowany do celu. Tym bardziej, że w pobliżu stawu pierwszego do dziś zachowały się fragmenty nasypu torowiska. Dla więźniów AL Fünfteichen praca przy wydobyciu żwiru na stawie drugim była równie  ciężka – jak ta przy pierwszym

akwenie. Z wypowiedzi byłych więźniów wiadomo, że niemieccy wartownicy i kapo znęcali się nad nieszczęśnikami zmuszając do katorżniczej pracy. Można również spotkać się z taką oto informacją: więźniowie podczas pracy przy wydobyciu piasku w miejscu, gdzie dziś jest „drugi“ staw, słyszeli odgłosy wybuchów. Najprawdopodobniej były to odgłosy próby jakości haubic, prowadzone przez Niemców na pobliskim poligonie. Obecnie na końcu akwenu znajduje się niegdyś piaszczysta plaża. Dziś ten obszar coraz bardziej porasta trawą. Jeszcze nie tak dawno z wody wystawały przęsła pomostów, świadczące o tym, iż lata świetności to miejsce ma już za sobą. Jeszcze w latach 80 tych XX wieku istniał tutaj pomost, a za plażą funkcjonował ośrodek wypoczynkowy jednej z fabryk. Na tej plaży wypoczywali nie tylko letnicy z ośrodka, lecz również część okolicznych mieszkańców, którzy chcieli sobie urozmaicić pobyt nad wodą i nie chcieli zażywać kąpieli  jedynie na „pierwszym“ stawie. Pan Adam z Wrocławia wspomina, jak w 1985 roku, jako 10 latek po raz pierwszy przyjechał tutaj z rodzicami na wakacje. - Na drugim stawie była piaszczysta plaża, a w wodzie kąpało się bardzo wielu ludzi - mówił.
Po zmianach ustrojowych i gospodarczych z początku lat 90 tych poprzedniego stulecia - ośrodek upadł i dziś nie ma po nim żadnego śladu. Ostatnio przyroda coraz bardziej upomina się o „swoje”. Nie tylko niezagospodarowany akwen z roku na rok zmniejsza się i coraz bardziej zamula, ale także coraz częściej widywane są tutaj zwierzęta. Ostatnio nawet zaobserwowano  efekty „działalności” bobrów, lub innych zwierząt wygryzających pnie drzew.

Czytaj także:

-Staw w Miłoszycach- Historia stawu wykonanego rękami więźniów z AL Fünfteichen Cz1...WIĘCEJ

-Historia i tajemnice jelczańskiego stawu, nazywanego „pierwszym” Cz.2...WIĘCEJ