III Zjazd Niemcoznawców. Emocjonalnie o „reparacjach”

/02.12.2017/ „Reparacje wojenne w stosunkach Polsko-niemieckich, prawne i historyczne aspekty” taki tytuł nosił jeden z paneli w trakcie III Zjazdu Niemcoznawców we Wrocławiu. Panel dotyczył wybranych aspektów prawnych, historycznych i społecznych związanych ze skutkami majątkowymi II wojny światowej. Jak napisali organizatorzy tematyka reparacji wojennych, jak pokazują wydarzenia ostatnich miesięcy na politycznej scenie, jest wciąż aktualna i wpływa na stosunki polsko-niemieckie. Świadczyła też o tym dyskusja podczas panelu.  Wzięli w niej udział specjaliści, historycy i prawnicy. Prof. Włodzimierz Borodziej poruszał  aspekty historyczne w podejmowanych decyzjach w sprawach reparacji wojennych w związku z zakończeniem II wojny światowej. Powiedział, że już „stara RFN” wypłaciła odszkodowania niektórym grupom poszkodowanych. Wśród nich wymienił żołnierzy Wehrmachtu, którzy odnieśli obrażenia w czasie wojny. Skrytykował PRL, za to, że nie wypłacała środków przekazanych przez ówczesne zachodnie Niemcy w całości. Użył sformułowania, że PRL „okradała” beneficjentów, wypłacając im jedynie część pieniędzy, dodatkowo po niekorzystnym kursie walutowym, jaki wówczas obowiązywał. O problemie świadczeń dla ofiar prześladowań nazistowskich w Polsce i swoich  doświadczeniach z negocjacjami Polski i Niemiec w latach 1990–2000  mówił prof. Jan Barcz. Również nie zabrakło elementów emocjonalnych. Ostatnio pojawiły się krytyczne głosy po odtajnieniu przez niemiecki MSZ dokumentów. Z nich można wyczytać, że Helmut Kohl był twardym i przebiegłym graczem. Pojawiły się też opinię, z których wynika, że Polska pod rządami Mazowieckiego „dała się Niemcom ograć”.   Rzekomo Polska mogła  w trakcie rozmów „Dwa plus cztery” uzyskać znacznie więcej iż to się udało . Prof. Barcz zareagował na to bardzo emocjonalnie nazywając, tu cytat „durniami”, osoby głoszące właśnie takie opinie jak opisywane powyżej. Profesor oświadczył, że w jednej z jego książek można znaleźć wszystko to co teraz odtajnia niemiecki MSZ. Z kolei o perspektywach podstaw dla roszczeń reparacyjnych w prawie międzynarodowym- jednocześnie dokonując ocen immunitetu państwa w kontekście skarg odszkodowawczych jednostek -  wypowiadał się prof. Artur Kozłowski. Twierdził, że roszczenia reparacyjne naszego kraju wobec Niemiec są bezzasadne i nie mają żadnych szans realizacji. Utrzymywał, że Polska nie ma żadnych szans wygrania przed sądami międzynarodowymi ewentualnych pozwów. Paneliści sugerowali również, że obecny polski rząd chce podważyć ustalenia jakie zapadły w Poczdamie. Przekonywali, że to wywoła  roszczenia Niemiec wobec Polski, a nawet może grozić podważeniem istniejących granic. Prof. Borodziej zasugerował nawet, że Niemcy mogą wówczas zażądać zwrotu Wrocławia. Wśród panelistów panowała zgoda i wszyscy reprezentowali jeden punkt widzenia. Nie było nikogo kto zaprezentowałby kontrapunkt, lub chociaż zreferowałby argumenty prezentowane przez drugą stronę.